ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΟΥΣΑΣ

Σε ένα βιβλιαράκι του τέως δήμαρχου Αυλώνος με περιεχόμενο την μάχη της Λαμπούσας γίνεται η παρακάτω αναφορά από τον συγγραφέα για ένα μαχητή του ΕΛΑΣ και της μάχης της Λαμπούσας στο Στρουμπούλη Γεώργιο από την Βρύση.
Ομολογεί ο συγγραφέας ότι:
 Στο πρόσωπο του Στρουμπούλη ιδιαίτερα αναγνώρισα τον ασυμβίβαστο ιδεολόγο, τον αφοσιωμένο στις αρχές που επί σειρά ετών υπηρετεί !
Μοναδική του επιθυμία σε κάθε αναφορά του ονόματός του ήταν να γίνεται μνεία και του Κομμουνιστικού κόμματος.
«Εγώ παιδί μου εκεί μέσα έγινα ό,τι είμαι».
Και συνεχίζει ο συγγραφέας…  Ασυναίσθητα τα λόγια του μου θύμισαν αυτό που κάποτε είχε πει ο Νίκος Πλουμπίδης, αιχμάλωτος πριν τον εκτελέσουν.
«Τιμή μου εγώ έχω την τιμή του κόμματος».
Η ομολογία αυτή του συγγραφέα, ενός ατόμου ξένου και αντίπαλου του ΚΚΕ φωτογραφίζει μία ασυμβίβαστη αλήθεια. ΛΑΜΠΟΥΣΑ  και ΚΚΕ είναι άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους!

Η τοποθεσία της Λαμπούσας βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από το Αλιβέρι στον δρόμο που οδηγεί προς την Κύμη. Είναι ένας μικρός κάμπος δίπλα από το χωριό Λέπουρα. Στο βόρειο μέρος του κάμπου αυτού, ανατολικά και δυτικά, ξεκινούν λοφίσκοι που φτάνουν στο Βαρυπόμπι και το Αυλωνάρι. Δίπλα στον κάμπο και την ανατολική του πλευρά ξεκινάει ένα μικρό ποτάμι που έρχεται από το χωριό Κριεζά και φαίνεται σαν να ανηφορίζει προς το χωριό Αυλωνάρι, για να καταλήξει στη θάλασσα του Αιγαίου κάτω από το χωριό Οξύλιθος.
Το δρόμο στη Λαμπούσα την εποχή της μάχης τον διασταύρωναν δύο νεροφαγώματα τα οποία κατέληγαν στο ποτάμι στην ανατολική πλευρά.  Στο ένα νεροφάγωμα υπήρχε γεφύρι πάνω στον δρόμο. Στη τοποθεσία αυτή έγινε η μεγάλη μάχη με τους Γερμανούς. Η ανατολική Εύβοια, ήταν στρατηγικής σημασίας για του Γερμανούς, γιατί εκτός από τα ανθρακωρυχεία της περιοχής, που το κάρβουνο ήταν απαραίτητο για τους Γερμανούς, γειτόνευε και με το Αιγαίο πέλαγος που από εκεί έμπαιναν και έβγαιναν συμμαχικές αποστολές.  
Για τους λόγους αυτούς οι Γερμανοί είχαν οχυρώσει σοβαρά την περιοχή, πράγμα που δυσκόλευε σοβαρά τον αγώνα των ανταρτών. Με αρκετές δυνάμεις κρατούσαν την παραλία της Κύμης και τα ανθρακωρυχεία. Επίσης μία εφεδρική τους δύναμη κρατούσε το Αλιβέρι. Μία φάλαγγα με 10 περίπου αυτοκίνητα πηγαινοερχόταν στην Χαλκίδα για να τους τροφοδοτεί. Όταν η φάλαγγα αυτή περνούσε για την Κύμη, τρομοκρατούσε τα χωριά, με σκοπό να περνά ανενόχλητα.
Στην περιοχή βρισκόταν το τρίτο τάγμα του έβδομου συντάγματος του ΕΛΑΣ το οποίο για να σταθεί έπρεπε να δίνει συνεχώς μάχες με τους Γερμανούς με την μορφή κλεφτοπολέμου.
Τέτοιες μάχες, το τρίτο τάγμα είχε δώσει αρκετές, και η φάλαγγα αυτή ήταν υποχρεωμένη να περνάει ακροβολισμένη, γιατί σε όλη την απόσταση από την Λαμπούσα μέχρι την Κύμη, τους χτυπούσαν, και για αυτό στο πέρασμά τους οι Γερμανοί ήταν πολύ προσεκτικοί.
Μετά την εκτέλεση των 30 πατριωτών του χωριού Κακολύρι και το κάψιμό του από την μία άκρη στην άλλη ,το τάγμα πήρε απόφαση να χτυπήσει την φάλαγγα για να πληρώσουν και αυτοί για τα εγκλήματά τους.
Δύο – τρείς ημέρες πριν την μάχη της Λαμπούσας, ήρθε η πληροφορία στον ΕΛΑΣ για το ξεκίνημα της φάλαγγας, αλλά οι μαχητές του δεν πρόλαβαν να ήταν έγκαιρα στην Λαμπούσα και η φάλαγγα πέρασε.
Όμως έξω από το Αλιβέρι προς την Κακή Σκάλα, ο ΕΛΑΣ είχε βάλει νάρκη, και εκείνη την μέρα, ένα βαθειώτικο κάρο που έφευγε από το Αλιβέρι, έπεσε πάνω στην νάρκη και πετάχτηκε στον αέρα.
Οι Γερμανοί όταν έφτασαν στο Αλιβέρι από την Κύμη, πληροφορήθηκαν για την νάρκη και δεν τόλμησαν να ξεκινήσουν για την Χαλκίδα, γύρισαν πάλι στην Κύμη.

Την παραμονή της μάχης, ήρθε η πληροφορία στον ΕΛΑΣ, ότι το πρωί η φάλαγγα φεύγει για την Χαλκίδα.
Τώρα το τρίτο τάγμα ήταν προετοιμασμένο.
Κάτω από το χωριό Διρρέματα, είχε τοποθετήσει μέσα σε σχίνο, τηλέφωνο συνδεδεμένο στην μοναδική γραμμή που συνδέει την Χαλκίδα με την Κύμη, και άλλο τηλέφωνο στον τόπο της Λαμπούσας, και αυτό καμουφλαρισμένο σε σχίνο.  
Είχε γίνει και δοκιμή και η επαφή ήταν πλήρης.
Η πληροφορία για την φάλαγγα ήρθε από την Κύμη στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ στο χωριό Κρεμαστός. Το βράδυ και αργά την νύχτα ξεκίνησαν για την Λαμπούσα.
Η ειδοποίηση ήταν συνθηματική:
«Ο άρρωστος θα εγχειριστεί ύστερα από 9 – 10 μέρες και θα χρειαστούν 120 – 150 οκάδες λάδι».
Αυτό σήμαινε ότι τα αυτοκίνητα ήταν 9 – 10 και οι Γερμανοί 120 – 150 άνδρες.
Ήταν γύρω στους 150 αντάρτες. Πριν από τα χαράματα έφτασαν στον τόπο της Λαμπούσας. Πέρασαν τον δρόμο προς την ανατολική πλευρά, κρύφτηκαν όλοι οι αντάρτες μέσα σε μία χαράδρα και περίμεναν την είδηση από το τηλέφωνο των Διρρεμάτων.
Μία άλλη δύναμη έπιασε απέναντι από το χωριό Βελούσια που έβλεπε προς το Αλιβέρι, για να προστατεύει την ώρα της μάχης από τυχόν ενισχύσεις των Γερμανών που μπορούσαν να έρθουν από το Αλιβέρι.
Κατά τις  9 η ώρα το πρωί ήρθε τηλεφωνικά η είδηση ότι η φάλαγγα πέρασε από τα Διρρέματα και έρχεται κάτω. Όταν ήρθε η είδηση, οι μαχητές έπιασαν τις θέσεις τους που είχαν σχεδιάσει από πριν.
Πάνω στην ανατολική πλευρά πάνω στον λόφο, στήθηκε ένα βαρύ πυροβόλο το οποίο είχε αποστολή να χτυπήσει την φάλαγγα από εκεί, αλλά και να προστατεύσει σε περίπτωση που η φάλαγγα δεν θα έμπαινε ολόκληρη μέσα στον κλοιό και θα τους χτυπούσε.
Στο ανατολικό πλευρό του κάμπου, μέσα στο ρέμα, είχε τοποθετηθεί μία υπολογίσιμη δύναμη η οποία ήταν πολύ κοντά στον δρόμο.
Στη βόρεια πλευρά, πάνω από την στροφή, σε ένα μακρύ τείχος είχε τοποθετηθεί ο Γιάννης Ηλείας, με το ψευδώνυμο «Επαμεινώνδας»  από την βόρεια Εύβοια και στα δεξιά του ο Μήτσος Σάρλης με το ψευδώνυμο «Αχιλλέας» από το χωριό Κακολύρι.
Πάνω στον λόφο 4 μαχητές με αυτόματα και χειροβομβίδες. Κοντά στο γεφύρι είχαν τοποθετήσει μέσα στον δρόμο νάρκες, με σκοπό αυτές οι νάρκες να δώσουν το σύνθημα της έναρξης της μάχης. Σε περίπτωση που οι Γερμανοί θα ανακάλυπταν τις νάρκες, θα έπρεπε οι  αντάρτες να περιμένουν να γίνει η αρχή της μάχης κάτω από το γεφύρι. Μόλις το πρώτο αυτοκίνητο έφτασε κοντά στις νάρκες, οι Γερμανοί αντιλήφθηκαν τις νάρκες και σταμάτησαν, ικανοποιημένοι που τις αντιλήφθησαν. Στη συνέχεια κατεβαίνουν να τις βγάλουν.  
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, η φάλαγγα να πυκνώσει και να βρεθεί ολόκληρη μέσα στον κλοιό του ΕΛΑΣ.
Κάτω από το γεφύρι, από την μία μεριά ήταν ο Λευκορώσος Ιβάν με ένα μυδράλιο, και από την άλλη ο Κώστας Καζούρης από το Αλιβέρι, με ένα οπλοπολυβόλο.  
Αφού πέρασαν λίγα δευτερόλεπτα, άρχισαν τις ριπές κάτω από το γεφύρι και αυτομάτως ξέσπασε ο πόλεμος από όλες τις μεριές. Οι Γερμανοί εσπευσμένα κατεβαίνουν, πιάνουν θέσεις και χτυπούν και αυτοί. Το πολυβόλο που ήταν στημένο ψηλά στον λόφο χτυπάει και αυτό πάνω στην φάλαγγα, και η θέση των Γερμανών είναι τραγική.
Ορισμένοι έρποντας φτάνουν μέχρι το ρέμα και χτυπούν με χειροβομβίδες. Τρείς μαχητές τραυματίστηκαν ελαφρά από χειροβομβίδες.
Οι Γερμανοί μόλις είδαν ότι είναι κυκλωμένοι από όλες τις πλευρές, σήκωσαν τα χέρια ψηλά.  
Εκτός από την ουρά της φάλαγγας, όπου υπήρχαν λίγοι ζωντανοί, επειδή κατάφεραν να μπουν  στο ερειπωμένο κτίσμα. Στην μπροστινή πλευρά οι επιζώντες ήταν ελάχιστοι. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι στο ερειπωμένο αυτό κτίσμα ήταν να τοποθετηθούν νάρκες, γιατί υπολογίζονταν ότι θα μπουν εκεί οι Γερμανοί, και δεν θα χρειάζονταν να τους πολεμήσουν.
Όμως, ένα χιλιόμετρο πιο πάνω, η Γερμανική φάλαγγα πρόφτασε τον αντάρτη Θανάση Νικολή, ο οποίος έφερνε τις νάρκες από το χωριό Πασσά. Αυτός αναγκάστηκε να παραμερίσει από τον δρόμο για να περάσει η φάλαγγα. Όμως δεν χρειάστηκε και πολύ για να καταλειφθεί και το πρόχειρο αυτό οχυρό τους.
Ο κάμπος είχε γεμίσει από πτώματα.

Ανάμεσα στα πτώματα ήταν και του Βασίλη Μήτρου, που είχε πέσει μέσα στους Γερμανούς θανάσιμα τραυματισμένος.
Γυναίκες, άντρες από τα γύρω χωριά, μαζεύτηκαν και βοήθησαν για την προώθηση των πυρομαχικών.
Αφού μεταφέρθηκε όλος ο οπλισμός και τα πυρομαχικά, έβαλαν φωτιά σε όλα τα αυτοκίνητα. Με την φωτιά μαύρισε ο ουρανός. Οι ταγματασφαλίτες είπαν στο Αλιβέρι, ότι οι Γερμανοί, με αυτό που έκαναν οι αντάρτες, έβαλαν φωτιά στο χωριό Λέπουρα και το έκαψαν όλο.
Όταν όμως ήρθαν με τους Γερμανούς και είδαν τί είχε γίνει,  και αυτοί και οι Γερμανοί τα ‘χασαν.
Ούτε να τους θάψουν ενδιαφέρθηκαν, ούτε τίποτα. Πήραν μόνο έναν τραυματία που ήταν ανάμεσα στους νεκρούς.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΟΥΣΑΣ:
ΓΕΡΜΑΝΟΙ: Αιχμάλωτοι σε καλή κατάσταση : 21   Αιχμάλωτοι τραυματίες  : 16       Σύνολο αιχμάλωτοι  : 37 Όλοι οι υπόλοιποι : Νεκροί.Την επομένη ο ΕΛΑΣ έστειλε συνεργείο να θάψει τους σκοτωμένους. Επικεφαλής ήταν ο Βασίλης Μπαχάρας, από το χωριό Άγ. Γιώργης, ανέφερε στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ ότι οι σκοτωμένοι ήταν 79 και ότι μαζί με τους πολίτες των γύρω χωριών, άνοιξαν ομαδικούς τάφους και τους έθαψαν.
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, συνεργείο από την Γερμανία ήρθε, τους ξέθαψε, πήρε τα οστά τους και τα πήγε στην Γερμανία.
ΕΛΑΣ: 4 τραυματίες από τους οποίους ο Βασίλης Μήτρου τραυματίστηκε θανάσιμα.  Το πρωτοπαλίκαρο του ΕΛΑΣ Βασίλης Μήτρου, από τα Χάνια Αυλωναρίου, με το ψευδώνυμο Γύφτος, έπαιρνε μέρος σε σαμποτάζ, και διάφορες άλλες επιχειρήσεις , όπως η ανατίναξη με ωρολογιακή βόμβα – βεντούζα ενός καταδιωκτικού σκάφους των Γερμανών στην παραλία της Κύμης και σε πολλά άλλα.
Ο Βασίλης υπέκυψε στα τραύματά του στο Αυλωνάρι, όπου έγινε η ταφή του.